Yıllardır siyasi ve ekonomik krizlerle mücadele eden Sudan, 15 Nisan 2023’te yeni bir krize sahne olmuştur. Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan komutasındaki ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında bir iç savaş başlamıştır. Savaş kısa sürede trajik bir hal almış ve siviller yönünden çok ciddi insan hakkı ihlallerine yol açmıştır/açmaktadır.
Hak ihlallerinin büyüklüğü ve çeşitliliği karşısında MAZLUMDER yaşananlar hakkında bir rapor hazırlamaya karar vermiş ve tarihe kayıt düşmek istemiştir. “Sudan’da İç Savaş ve Yaşanan Hak İhlalleri” başlıklı rapor, 15 Nisan 2023 – 15 Nisan 2024 tarihleri arasında, yani savaşın bir yıllık döneminde Sudan’daki iç savaşın yol açtığı hak ihlallerini incelemektedir.
İç savaş süresince gerçekleşen sağlıksız bilgi akışı ve dezenformasyon, detaylandırılmış ve meseleyi bütün çıplaklığıyla ortaya koyan tespitler yapmayı imkânsız kılmaktadır. Bu yüzden rapor, yaşananların tek tek irdelendiği uzun bir akış ve detaylı bir incelemeden ziyade, dünya medyasına yansıyan haberleri dikkatli bir şekilde tarayarak genel başlıklar oluşturmaya odaklanmıştır. Bu vesileyle hem dezenformasyon tuzağına düşmeden okuyucunun zihninde genel bir resim oluşturmak hem de yaşanan hak ihlallerinin boyutlarını gözler önüne sermek istemiştir.
MAZLUMDER, Sudan’da yaşanan iç savaşı “vekâlet savaşı” kategorisinde görmektedir. Bu bağlamda rapor, iç savaş esnasında yaşanan hak ihlallerini incelemenin yanında bu savaşa neden olan iç ve dış etkenleri de okuyucuya sunmaktadır. Zulme her kim sebep oluyorsa kayda geçirip ardındaki güçlerle birlikte ifşa etmeye çalışmaktadır. Olaylara bir kesim ya da grup zaviyesinden bakılmamakta, ihlallerde ve ihlallerin sürdürülmesinde parmağı olan herkese ve her güce odaklanılmaktadır.
Bu rapor hazırlanırken Sudanlı akademisyenler, gazeteciler, doktorlar ve iş insanları gibi farklı kesimlerle görüşmeler yapılmış, ayrıca verileri doğrulama adına farklı uluslararası insan hakları örgütlerinin, uluslararası haber ajanslarının ve Birleşmiş Milletler’in (BM) yayınladığı verilerden ve raporlardan da faydalanılmıştır. Medyada çıkan haberler, sosyal medya paylaşımları, resmî açıklamalar, tarihi belge ve kaynaklar incelenmiş, içeriklerin teyitli olmasına hassasiyet gösterilmiştir. Yanıltıcı olma ihtimali bulunan içeriklere ve teyit edilmemiş bilgilere yer verilmemiştir. Sudan’daki gelişmeleri takip eden bazı gazeteci ve akademisyenlerle görüşülmüş, saldırılardan etkilenen bazı siviller ve farklı kesimden Sudanlılarla doğrudan iletişime geçilmiş, elde edilen bilgi ve görüşler rapora katkı sağlamıştır.
Raporun Birinci Bölümünde, özet olarak Sudan tarihine yer verilmiş ve askeri darbelerin Sudan siyasi tarihindeki belirleyici etkisi gözler önüne serilmiştir. Darbelerle Sudan’ın bugünkü duruma nasıl düşürüldüğü anlatılmıştır. Raporun ikinci bölümünde çıkar grupları arasında gerçekleşen savaşın yol açtığı hak ihlalleri ele alınmış, üçüncü ve son bölümde ise değerlendirme ve önerilere yer verilmiştir.
Ziyaretçi Sayımız : 4812791
