28.06.2006

MAZLUMDER GYK Üyesi Nesip YILDIRIM'ın TMK Hakkındaki Araştırma ve İncelemesi Bilginize Sunulmuştur.

TERÖRLE MÜCADELE KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK

YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI

İNCELEME RAPORU

Özgürlük ve Güvenlik dengesinde; insanların hak mücadelesiyle ve özellikle A.B. Uyum yasaları çerçevesinde kazanılan hakları, sağlanan özgürlük ortamını bir çırpıda önemli oranda yok edebilecek nitelikteki yeni TMK tasarısının, "Halkın İradesi"ni temsil eden T.B.M.M.' den geçmemesi gerekmektedir.

Ülkede birçok önemli rengin karşı çıktığı bu tasarının Meclis kapısından girebilmiş olması, toplumsal barış ve huzur ortamına süreç içerisinde katkı sunmak yerine zarar verecek niteliktedir. Kişilerin ifade, örgütlenme özgürlüğü, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakları ile özellikle basın alanında ciddi hak ihlalleri ile karşı karşıya bıraktıracak bir yasa ile muhatap durumdayız. Kaldı ki, mevcut TMK ile terör zanlıları zaten ayrımcı bir yaptırıma tabi tutulabilmekte, TCK, CGTİHK ve CMK ile bu kişiler hakkında ağırlaştırılmış koşullar oluşturulabilmektedir. Bu yasalarda dahi İnsan haklarına, Uluslar arası sözleşmelere aykırı ve değiştirilmesi gereken maddeler var iken;

Tarihi bir hatadan dönülmesi erdemiyle, yeni TMK tasarısının reddi talebiyle, TMK tasarısı hakkında görüşlerimizi sunmaktayız;

1- TERÖRÜN TANIMI KELİME OLARAK DEĞİŞMEMİŞ İSE DE, TCK ile EKLENEN 50 YASA MADDESİ ve DİĞER YASA MADDELERİYLE CEBİR VE ŞİDDET İÇERMEYEN ONLARCA SUÇ, TERÖR SUÇU KAPSAMINA GİRMİŞTİR.

Tasarının 1.maddesinde "cebir ve şiddet" yolu ile işlenmesi halinde, terör suçu kapsamında yer alan maddeler;

Tasarının 1.maddesinde belirtilen amaçlar doğrultusunda suç işlemek üzere kurulmuş bir terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlendiği takdirde, terör suçu sayılacak suçlar;

Yukarıda bildirilen suçlarla ilgili olarak kişi, cebir veya şiddet kullanmadığı , şiddet çığırtkanlığı yapmadığı halde, örneğin: "belgede sahtecilik" iddiasıyla gözaltına alındığında aşağıda belirtilen yasal haklarının birçoğunu kullanamayacak, terör şüphelisi muamelesi görecek ve terör suçlusu olarak cezalandırılabilecektir. Ceza kanunumuzdaki suçları önemli oranda kapsayan tasarı ile ülkede, bu yasanın sağlayacağı toleranslarla hukuk dışılığa pirim veren ihlal ortamı oluşabilecektir.

2- İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ PROPAGANDA GEREKÇESİYLE İHLAL EDİLECEKTİR

"...Terör örgütünün propagandasını yapan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suçun basın ve yayın yolu ile işlenmesi hâlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır..." denilen tasarının 7.maddesi içeriğinde öncelikle;

-2003 yılı Türkiye ilerleme raporunda uyum yasaları alanında pozitif bir gelişme olarak geçen ve 7. Uyum paketinde: "Terörle mücadele yasasının 7.maddesinde "terörist yöntemler" yerine, "şiddet veya diğer terör yöntemler"ine başvurmayı teşvik edecek şekilde propaganda olarak değiştirilmesi övülürken, bu TMK tasarısı ile "şiddet veya diğer terör yöntemler"inden bahsedilmeden, "Terör örgütünün propagandası"nı yapan olarak soyut/ genel bir kavram getirilmesi yasa tekniğine, hak ve özgürlüklere aykırıdır.

- "Bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası" propaganda suçuna göre ölçüsüz ve orantısız bir ceza niteliğindedir.

- Yukarıda belirtilen 7.madde içeriğinde geçen propaganda gerekçeyle sırf basın ve yayın yolu ile işlenmesi nedeniyle verilecek ceza yarı oranında artırılmaktadır.

3- TASARI İLE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ İHLAL EDİLECEKTİR.

- Tasarının 6. ve 7.madde içeriğinde geçen fiillere karşı, sırf basın ve yayın yolu ile suçun işlendiği gerekçesiyle verilecek ceza yarı oranında artırılabilecektir.

- Ayrıca, basın ve yayın organlarının suçun işlenişine iştirak etmemiş olan sahiplerinin de ağır bir şekilde cezalandırılabilmesi suçta şahsilik ilkesine uygun olmayacaktır.

- Suçun işlenişine iştirak etmemiş olan sahipleri ve yayın sorumluları hakkında da bin günden onbin güne kadar adlî para cezasına hükmedilebilmesi ölçüsüz ve orantısız bir ceza niteliğindedir. Günlüğü 100 YTL'yi aşan bir para cezasında "onbingün"miktar olarak, eski para birimleriyle trilyonları aşan bir para cezası niteliğindedir. İş bu cezalarla, basın-yayın organının mahkeme kararıyla kapatılmasıyla değil, doğrudan ekonomik açıdan çökertilmesi yolunun denenmek istendiğini göstermektedir. Bu yasanın geçmesi halinde, ensesinde -Demoklesin Kılıcı- sallanan basın yayın organlarının "basın özgürlüğünden", "Hür ve Sansür edilemez" ilkelerinden söz etmek mümkün olmayacaktır.(madde 7)

- "Terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde suç işlemeye alenen teşvik, işlenmiş olan suçları ve suçlularını övme veya terör örgütünün propagandasını içeren süreli yayınlar hâkim kararı ile; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de Cumhuriyet savcısının emriyle tedbir olarak onbeş günden bir aya kadar durdurulabilir. Cumhuriyet savcısı, bu kararını en geç yirmidört saat içinde hâkime bildirir. Hâkim kırksekiz saat içinde onaylamazsa, durdurma kararı hükümsüz sayılır." (madde 6)

Yukarıda da belirtildiği üzere "Terör örgütünün propagandası"nı yapan olarak, soyut ve genel bir kavramın getirilmesi açıkça yasa tekniğine aykırıdır. Bunun yerine "şiddet veya diğer terör yöntemlerine başvurmayı teşvik edecek şekilde propaganda" olarak değiştirilmemiş bir maddeye dayanarak;

- Yayını onbeş günden bir aya kadar durdurabilme,

- Bu kararını en geç yirmidört saat içinde hâkime bildirilmesi,

- Hâkimin kırksekiz saat içinde onaylamazsa, durdurma kararının hükümsüz sayılabileceği, hükümleri de yeni ihlalleri doğurabilecektir. Öncelikle 15-30 günlük süreler çok uzun süreler olup, bu kararın 24 saat yerine "hemen" bildirilmesi, 48 saat Hakime tanınacak süre içinde aynı şekilde " hemen" ibarelerinin yazılması gerekir. Basın yayın organının kamuoyunu bilgilendirme görevi, vatandaşlarında haber alma hakkı dikkate alındığında, adli makamların başkalarının hakları üzerinden kendilerine geniş bir tolerans alanı tanımasındansa, kendi zamanlarından fedakarlık yapmaları, hak ve adalete daha uygundur. Belirttiğim gibi basınla ilgili bu önemli ve çoğu zaman telafisi güç zararlara yol açabilecek uygulamalara karşı yeterli zaman verilemiyorsa, yayına müdahale edilmemesi gerekir.

4- TASARI İLE TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ HAKKI İHLAL EDİLECEKTİR.

"a) Terör örgütünün propagandasına dönüştürülen toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, kimliklerin gizlenmesi amacıyla yüzün tamamen veya kısmen kapatılması,

b) Terör örgütünün üyesi veya destekçisi olduğunu belli edecek şekilde, örgüte ait amblem ve işaretlerin taşınması, slogan atılması veya ses cihazları ile yayın yapılması ya da terör örgütüne ait amblem ve işaretlerin üzerinde bulunduğu üniformanın giyilmesi. ..

İkinci fıkrada belirtilen suçların; dernek, vakıf, siyasî parti, işçi ve meslek kuruluşlarına veya bunların yan kuruluşlarına ait bina, lokal, büro veya eklentilerinde veya öğretim kurumlarında veya öğrenci yurtlarında veya bunların eklentilerinde işlenmesi halinde bu fıkradaki cezanın iki katı hükmolunur. " (madde 7) hükmü de aynı şekilde -o an itibariyle şiddet içermeyen- bir örgüte ait amblem ve işaretlerin taşınması, slogan atılması en ağır şekilde cezalandırılacaktır. Bunun bir STK ile ilgisinin olması halinde cezanın 2 kat olarak arttırılması da ağır bir yaptırım olacaktır. Kanaatimce örgüte ait dahi olsa, örgütün şiddet hareketlerine destek ve şiddet çığırtkanlığı niteliğinde olmayan sloganların atılması veya işaret, amblem taşınması suç sayılmamalıdır.

5- TASARI İLE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ İHLAL EDİLEBİLİR

STK'LAR İÇİN GÜVENLİK TEDBİRLERİ:

"Bu Kanun kapsamına giren suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesine göre bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur." (Madde 8-b)

"Faaliyeti Çerçevesinde" ibaresi muğlak bir kavram olup örneğin; dışarıdaki bir basın açıklaması esnasında üye olmayan kişilerin gelip hazır bulunduğu esnada yasadışı slogan atmaları halinde, dernek bu maddeye muhatap olup sıkıntılar yaşayabilir.

6- TASARI İLE ŞÜPHELİ HAKLARI, SAVUNMA VE HUKUKİ DESTEKTEN FAYDALANMA HAKKI KISITLANACAKTIR

- Şüpheli, gözaltı süresince yalnız bir müdafiin hukuki yardımından yararlanabilir.

- Şüphelinin müdafi ile görüşme hakkı, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine, hakim kararıyla yirmidört saat süre ile kısıtlanabilir

Müdafiin dosya içeriğini incelemesi veya belgelerden örnek alması, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecek ise, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hakim kararıyla bu yetkisi kısıtlanabilir. (Madde 10)

7- TASARI İLE HUKUKA AYKIRI DELİL TOPLAMA KAPISI AÇILACAKTIR

SORUŞTURMA ESNASINDA SADECE SUÇ İŞLEMEK İÇİN ÖRGÜT KURMA HALİNDE DEĞİL YUKARIDA BİLDİRİLEN TÜM SUÇLAR İÇİN İSTİSNA UYGULANMADAN ;

- Olay hakkında olduğu gerekçesiyle ; telefon dahil İletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması( CMK md:135),

- Özellikle görüntü kaydı, Teknik araçlarla izleme (CMK md:140) ile

- Gizli soruşturmacı ajan soruşturma esnasında rahatlıkla görevlendirilecektir.( CMK md:139) bu tasarıyla her türlü takip CMK' daki istisnalara girmeden serbestçe en geniş haliyle yapılabilecektir. (Madde 10/f)

8- TASARI İLE SUÇA KARIŞAN KAMU GÖREVLİLERİ KORUNUP DESTEKLENEBİLECEKTİR.

AVUKAT YARDIMI VE MASRAFLAR HUSUSUNDA YARGILANMA ESNASINDA ŞÜPHELİ, YETKİLİLER TARAFINDAN DESTEKLENEKTİR

Terörle mücadelede görev alan istihbarat ve kolluk görevlileri ile bu amaçla görevlendirilmiş diğer personelin, bu görevlerinin ifasından doğduğu iddia edilen suçlardan dolayı yapılan soruşturma ve kovuşturmalarda müdafi olarak belirlediği EN FAZLA ÜÇ AVUKATIN ücreti ödenir ve bunlara avukatlık ücret tarifesine bağlı olmaksızın yapılacak ödemeler, ilgili kuruluşların bütçelerine konulacak ödenekten karşılanır. (Madde 15)

9- AĞIR CEZA MAHKEMELERİ ESKİ DGM KONUMUYLA TÜM BU SUÇLAR İÇİN TEKRAR ÇALIŞACAKTIR-

"Bu Kanun kapsamına giren suçlarla ilgili davalara,..(özel görevli) ağır ceza mahkemelerinde bakılır. Bu suçlardan dolayı onbeş yaşın üzerindeki çocuklar hakkında açılan davalar da bu mahkemelerde görülür." (Madde 9)

10- CEZANIN YUKARI SINIRI AŞILABİLİR" HÜKMÜ TEMEL CEZA MANTIĞINA AYKIRIDIR.

Tasarının 5.maddesinde "...cezalarda, gerek o fiil için, gerek her nevi ceza için muayyen olan cezanın yukarı sınırı aşılabilir..." hükmü ceza yasalarında "muğlak olmama", suça karşı verilecek cezanın "üst sınırın belli olması" ilkelerini ihlal etmektedir. Keyfiliğe yol açabilecek bu maddenin hukuken bir izahı olamaz.

11- BAZI PARA CEZALARI " HAPİS CEZALARINA" ÇEVRİLMİŞTİR.

"...Kanunun 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında geçen "beşmilyon liradan onmilyon liraya kadar ağır para" ibaresi "bir yıldan üç yıla kadar hapis" olarak.." değiştirilmiştir.6.maddede, Terörle mücadelede görev almış kişilerle ilgili bilgilerin açıklanması halinden bahseden bu madde , bahse konu kamu görevlisinin terörle mücadele adına suç işlemesi ve bir gazetenin de bu suçu ve suçluyu ifşa etmesi halinde bu maddenin nasıl yorumlanacağı da ayrı bir tartışma konusudur.

12- "TERÖRÜN FİNANSMANI"

Bu madde ile, terörün finansmanı iddiasıyla bağış ve yardımlar/ zekat olarak verilen para veya mallar, konjonktüre göre veren kişiyi suçlamak amacıyla kullanılabilir. Terör örgütünün şiddetine destek olarak verilecek silah yardımı ile para yardımını aynı kefeye koyan bu madde ile karşı karşıya kalınacaktır. Ayrıca bunu yardımı verenler için, miktarına bakılmaksızın, sürekli olup olmadığı da değerlendirilmeden, "örgüt üyeleri için öngörülen 5-7,5 yıllık hapis cezaları" ölçüsüz ve orantısız bir ceza olacaktır. (Madde 8)

13- "KOŞULLU SALIVERİLME" ADİ SUÇLARA GÖRE DAHA AYRIMCI NİTELİKTE

Süreli hapis cezalarında adi suçlular için yatılması gereken süre 2/3 iken, Terör suçundan dolayı hükümlüler cezanın ¾ olarak daha fazlasını cezaevinde geçirmek zorunda kalmaktadır. Bu da ayrımcı bir muameledir. (Madde 17)

14- YARGISIZ İNFAZLARI ARTTIRACAK SİLAH KULLANMA YETKİSİ:

Terör örgütlerine karşı icra edilecek operasyonlarda "teslim ol" emrine itaat edilmeyerek silah kullanmaya teşebbüs edilmesi halinde kolluk görevlileri, tehlikeyi etkisiz kılabilecek ölçü ve orantıda, duraksamadan hedefe karşı silah kullanmaya yetkilidirler." (Ek Madde 2-) Bu hüküm Anayasa Mahkemesi tarafından daha önce iptal edildiği halde, aynı haliyle tekrar mevzuata konulmak istenmesi hatalı bir işlem olacaktır.

15- YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN Eski TMK'nın 12, 16 ve 18. MADDELERİ:

TUTANAK DÜZENLEYENLERİN DURUŞMADA DİNLENMELERİ YETKİSİ KALDIRILIYOR:

Bu Kanun kapsamına giren suçların soruşturması sırasında sanıkların ve tanıkların ifadelerini alan veya olay ve tespit tutanağı düzenleyen zabıta amir ve memurları, zaruret görülmesi halinde duruşmada tanık olarak dinlenebilirler.(Mevcut TMK Madde 12) Bu maddenin kaldırılmak istenmesi, yargılaman esnasında iddianın gerçekliğinin ortaya çıkarılmasına zarar verecek, kolluk kuvvetlerinin soruşturma evresinde keyfi işlem yapmasının yolu açık tutulacaktır.

Madde 16 Cezaların infazı ve tutukluların muhafazası

Madde 18 Ceza ve tutukevi inşaatı ile ilgili maddeler kaldırılacaktır.

Sonuç olarak MAZLUMDER, bizzat tasarının kendisinde ihlal niteliğinde maddelerin bulunması, hak ve özgürlük alanındaki kazanımlara zarar verecek olması nedenleriyle, TMK TASASRISININ BİRAN ÖNCE GERİ ÇEKİLMESİNİ TALEP ETMEKTEDİR.