Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Uluslararası Adalet İçin Çağrı

İnsanlığa karşı işlenen suçlar, savaş ve soykırım suçlarında yargılama yetkisi bulunan Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM)1 Temmuz 2002 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi.

UCM Roma Statüsü, 17 Temmuz 1998 tarihinde uluslararası bir konferansta kabul edildi.Roma Tüzüğünü bugüne kadar 120 ülke imzalamasına karşın şu ana kadar 76 ülke tarafından onaylandı.Uluslararası Ceza Mahkemesi, uluslararası yargı mekanizmaları içinde ilk daimi mahkeme olma özelliği taşıyor.UCM, 1 Temmuz 2002 tarihinden itibaren işlenen insanlık suçları davalarına bakabilecek.Geriye doğru yargılama yetkisi bulunmuyor.Suç işleyenlerin rütbesi ve mevkii ne olursa olsun devlet başkanından sıradan vatandaşa kadar herkesi yargılayabilecek. UCM'sinde taraf devletler arasından seçilecek bağımsız bir savcı görev yapacak ve BM birliklerinin işlediği iddia edilen insanlık suçlarını da soruşturabilecektir.Ancak BM Güvenlik Konseyi herhangi bir soruşturmayı erteleme yetkisine sahip bulunmaktadır.

UCM'nin hareket alanını daraltan en önemli sorun, Roma Tüzüğünü onaylamayan ülkelerin mahkemenin yargı yetkisi dışında kalmasıdır.ABD, mahkemenin ulusal egemenliğini ihlal edeceği ve ülke sınırları dışında çalışan Amerikalı sivil ve asker yetkililere yönelik siyasi amaçlı yargılamalar olacağı iddiasıyla UCM'sini reddetmektedir.Böylece ABD, kendisini uluslararası hukuktan üstün ve uluslararası adalet sisteminden bağımsız görmektedir.ABD bununla yetinmemiş, 30 Haziran 2002 günü BM Güvenlik Konseyi'nde Bosna Hersek'te görev yapan BM Barış Gücü'nün görev süresinin uzatılmasını veto etmiştir.Bu davranışın en önemli nedeni, Amerikalı personelin UCM'sinin yargı yetkisi dışında kalma isteğinin kabul edilmemesidir.

ABD, UCM'sini işlevsiz hale getirmek için son olarak İngiltere ile birlikte BM Güvenlik Konseyine bir metin sunmuş, BM Barış Gücü ile birlikte Roma Tüzüğüne taraf olmayan devletlerin eski ve halen görevde olan personelinin BM şemsiyesi altında, BM'nin gerçekleştireceği operasyonlar sonucu oluşacak eylemler nedeniyle her türlü soruşturma ve kovuşturmanın UCM tarafından ertelenmesini talep etmiştir.Önerinin devamında, BM Güvenlik Konseyi farklı bir karar vermedikçe ertelemenin bir sonraki yıl için otomatik olarak yenilenmesi istenmiştir.

Bu öneriler ne yazık ki BM Güvenlik Konseyi tarafından geçen hafta kabul edilmiş ve UCM'sinin yargı yetkisi sınırlandırılmış ve uygulamada Roma Tüzüğüne taraf olmayan devletlerin vatandaşlarına olası insanlık suçlarıyla ilgili dokunulmazlık sağlanmaktadır.

MAZLUMDER, BM Güvenlik Konseyi'nin ABD'nin Uluslararası Ceza Mahkemesini işlevsizleştirmeyi amaçlayan önerisini kabul etmesini bir talihsizlik olarak kabul etmektedir.Bu karar Mahkemenin siyasi açıdan yönlendirilebileceği kaygılarını artırdığı gibi adil yargılama bütünlüğünü bozacak gelişmelerin yaşanmasına zemin hazırlayacaktır.

MAZLUMDER, uluslararası koruyucu adalet mekanizmalarına olan güvenin sürdürülebilmesi için siyasi baskı ve yönlendirmelerin sona ermesi gerektiğine inanmaktadır.

MAZLUMDER, BM üyesi tüm ülkeleri, dünya barışı ve insanlığın geleceği adına uluslararası adalet sisteminin bir parçası olan UCM'sini onaylamaya ve desteklemeye çağırmaktadır.

Sayın Büyükelçi,

İnsanlığa karşı işlenen suçlar, savaş ve soykırım suçlarında yargılama yetkisi bulunan Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM)1 Temmuz 2002 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Sizin de bildiğiniz gibi Uluslararası Ceza Mahkemesi, uluslararası yargı mekanizmaları içinde ilk daimi mahkeme olma özelliği taşımaktadır.UCM, 1 Temmuz 2002 tarihinden itibaren işlenen insanlık suçları davalarına bakabilecek, suç işleyenlerin rütbesi ve mevkii ne olursa olsun devlet başkanından sıradan vatandaşa kadar herkesi yargılayabilecektir.

Ancak ABD mahkemenin ulusal egemenliğini ihlal edeceği ve ülke sınırları dışında çalışan Amerikalı sivil ve asker yetkililere yönelik siyasi amaçlı yargılamalar olacağı iddiasıyla UCM'sini reddetmektedir.ABD bununla da yetinmemiş, UCM'sini işlevsiz hale getirmek için son olarak BM Güvenlik Konseyine bir metin sunarak, BM Barış Gücü ile birlikte Roma Tüzüğüne taraf olmayan devletlerin eski ve halen görevde olan personelinin BM şemsiyesi altında, BM'nin gerçekleştireceği operasyonlar sonucu oluşacak eylemler nedeniyle her türlü soruşturma ve kovuşturmanın UCM tarafından ertelenmesini talep etmiştir.Önerinin devamında, BM Güvenlik Konseyi farklı bir karar vermedikçe ertelemenin bir sonraki yıl için otomatik olarak yenilenmesi istenmiştir.

Bu öneriler ne yazık ki BM Güvenlik Konseyi tarafından geçen hafta kabul edilmiş ve UCM'sinin yargı yetkisi sınırlandırılmış ve uygulamada Roma Tüzüğüne taraf olmayan devletlerin vatandaşlarına olası insanlık suçlarıyla ilgili dokunulmazlık sağlanmıştır.

BM Güvenlik Konseyi üyesi ülkenizin ABD'nin Uluslararası Ceza Mahkemesini işlevsizleştirmeyi amaçlayan önerisini kabul etmesini bir talihsizlik olarak kabul ediyoruz.Bu kararın mahkemenin siyasi açıdan yönlendirilebileceğine açık bir kanıt oluşturduğuna inanıyoruz.

Aynı şekilde dünya kamuoyunun uluslararası koruyucu adalet mekanizmalarına olan güveninin sarsılmasından, insanlığın geleceği ve dünya barışı adına kaygı duyuyoruz.

.